مقایسه نظریه و پارادایم

کان پارادایم را یک موفقیت فوق العاده علمی می داند که دارای دو ویژگی اساسی است: (1) به اندازه کافی نو و ابتکاری و (2) به اندازه کافی منعطف. این ویژگی ها باعث می شوند که فراتر از روش های معمول رقابت علمی، گروهی پایدار از طرفداران را برای تلاش های علمی جلب نماید و همکاری بسیاری از دانشمندان را که پارادایم قبلی را طرد و پارادایم جدید را انتخاب کرده اند فراهم کند. از سوی دیگر، رابطه پارادایم و نظریه هنوز تا حدودی مسأله دار است. با توجه به تعاریف و مطالب کان، پارادایم گاهی کلی تر از نظریه و در مواردی دیگر جزئی تر از آن است. پارادایم در مفهوم متافیزیکی آن یعنی متاپارادایم کلی تر و وسیع تر از نظریه است و نظریه یکی از الزامات ایجاد پارادایم است. وی معتقد است که نظریه محدودتر از آن است که به تنهایی بتواند دانشمندان را حول یک مطلب با هم جمع کند، زیرا اهل قلم و جامعه علمی برای استقرار یک هویت مشترک نیاز به مبنای شناختی مشترک، باور مشترک یا ماتریس نظام رشته ای دارند که نظریه به ایجاد هیچ کدام از آنها قادر نیست (میرزائی اهرنجانی، 1393).

منبع:

میرزائی اهرنجانی، حسن (1393)، مبانی فلسفی تئوری سازمان، تهران: سمت.