نقدو بررسی تئوری های سازمان و مدیریت-بخش اول

مقدمه

پدیده های گوناگون جهان را می توان از دیدگاه های مختلف مطالعه و بررسی نمود. نقد و بررسی «پدیده اداره» نیز همچون سایر پدیده های تجربی قابلیت مطالعه از منظرهای متفاوت را دارا می باشد. با یک بررسی تاریخی از نظریه اداری از نگاه سطوح تجزیه و تحلیل، حداقل سه سطح متفاوت تجزیه و تحلیل قابل تشخیص است. اولین سطح تجزیه و تحلیل نظریه های سازمان سطح تحلیل کلان-اجتماعی است که به وسیله دانشمندان علوم اجتماعی صورت گرفته است. این سطح از تجزیه و تحلیل به پدیده سازمان نه به عنوان یک تشکیلات ساختاری خاص، بلکه مهم تر از آن به عنوان الگویی از سلطه که مشخصه نوع خاصی از قدرت است مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یکی از مهم ترین صاحبنظران در این سطح از تجزیه و تحلیل، ماکس وبر با نظریه بوروکراسی می باشد. در جریان توسعه نظریه اداری، دیوان سالاری یک «پدیده سازمانی» با ویژگی های فنی مخصوصی است که آن را از سایر تشکیلات اداری متمایز می نماید. تفاوت اصلی این سطح تحلیل با سطح قبلی حوزه قلمرو و بینش آن است. بنابراین، دومین سطح تجزیه و تحلیل نظریه اداری، سطح تحلیل سازمانی است. در نهایت، با نزول مباحث نظریه اداری از سطوح تحلیل قبلی به سطح تحلیل زیرسازمانی یا سطح کارگاهی می رسیم. نقطه مشترک همه صاحبنظران در این سطح تحلیل، توجه محدود و تعریف شده به بخش هایی از کل سازمان است بدون توجه به این که آن بخش چه تأثیراتی در تمامیت سازمان دارد. سطح سوم تحلیل، همان سطح انجام کار عملی مطالعات سازمان را شامل می شود (میرزائی اهرنجانی، 1393).

منبع:

میرزائی اهرنجانی، حسن (1393)، مبانی فلسفی تئوری سازمان، تهران: سمت.